صنعت بسته بندی
صنعت بسته بندی
بسته بندی علم، هنر و فن آوری محافظت از محصول برای نگهداری، انبارش، انتقال و توزیع، ذخیره، فروش و استفاده از آن است. بسته بندی شامل مراحل طراحی، ارزیابی، و تو لید بسته‌ها می شود. بسته بندی بطور بسیار جامعی بر زندگی ما سایه افکنده‌است، بطوریکه ما در تمام اطراف خود آنرا مشاهده می‌کنیم.
از اقلام مواد غذایی و دارویی گرفته تا کالاهای مصرفی و لوازم خانگی و کالاهای صنعتی و استراتژیک مانند محصولات پتروشیمیایی همه با بسته بندی مرتبط هستند. وظیفه اصلی بسته بندی محافظت از محصول است.
بسته بندی با برچسب های استاندارد این امکان را به ما می‌دهد تا متوجه شویم چه نوع محصولی داخل بسته قرار دارد و شرایط حفظ و نگهداری آن چگونه است. سازمان جهانی استاندارد (ISO) و سازمان های معتبر و ملی استاندارد کشورهای پیشرفته گامهای مهمی در تدوین استانداردهای بسته بندی و مشخصات فنی آن برداشته اند.
اهداف بسته بندی
محافظت فیزیکی
اشیاء قرار داده شده درون بسته نیاز به محافظت در برابر سایر عوامل مانند ضربه، لرزش، فشار، حرارت و غیره… دارند.
لایه و مانع محافظتی
محافظت در برابر عدم ورود اکسیژن، بخار آب، گرد و خاک، اشعه ماورابنفش و…، در بسته بندی مدنظر قرار می گیرند. عدم نفوذپذیری بسته یک فاکتور اساسی و مهم در طراحی بسته بندی است. در بعضی از بسته ها از ماده جذب کننده اکسیژن برای کمک به طول عمر بسته و به ویژه محصول داخل آن استفاده می‌شود. فشار هوای تعدیل شده یا کنترل شده نیز در بعضی از بسته‌های غذا گنجانده شده‌است.
حفظ کیفیت محتویات داخل بسته و طولانی کردن عمر آن یکی از مهمترین وظایف بسته بندی است.
اطلاع رسانی
اطلاعاتی مانند نحوه انبارش و استفاده از محصول، ترابری، چگونگی حذف یا نابود کردن بسته‌ها یا محصولات بر روی بسته‌ها چاپ شده و یا توسط برچسب آنها چسبیده می شوند. تمامی محصولات غذایی، دارویی، پزشکی و شیمیایی بسته بندی باید با استانداردهای معتبر بین المللی مطابقت داشته و در برخی موارد با قوانین بین المللی یا منطقه ای یا انجمنی مانند FDA , IMDG code , و… مطابقت داشته باشند.
بازاریابی
بسته بندی‌ها و برچسب‌ها می‌توانند توسط بازاریابان برای ترغیب مشتریان بالقوه برای خرید محصول استفاده شوند. طراحی بسته یک نمود بیرونی ثابت و مهم برای دوجین از سالها بوده‌است. ارتباطات بازاریابی و طراحی‌های گرافیکی برای نما دادن به بسته و در اکثر موارد به عنوان نقطه اصلی فروش بکاربرده شده‌اند.
ایمنی
بسته بندی نقشی مهم و اساسی در کاهش ریسک امنیتی برای سلامت محموله دارد. بسته‌ها با پوشش مقاومتی مناسب بهتر می‌توانند در کاهش آسیب و همچنین جلوگیری از دستبرد به محصول مطلوب واقع شوند.
بسته‌ها می‌توانند برای کاهش خطر دستبرد و دسترسی غیر مجاز به کالا، سازماندهی و مهندسی شوند.
ساختمان بعضی از بسته‌ها برای جلوگیری از دسترسی غیر مجاز عایق مقاومتی دارند و بعضی نیز دارای مهر و لاک برای جلوگیری از باز شدن و دستبرد می باشند. بسته‌ها همچنین می‌توانند شامل ابزارهایی مانند بسته‌های زنگ دار و یا برچسب‌های RFID باشند.
سهولت
بسته‌ها باید ویژگی‌هایی را به همراه داشته باشند که باعث سهولت در توزیع، جابه جایی، نمایش، باز و بسته نمودن دوباره، فروش، استفاده و استفادهٔ مجدد از آن گردند.
برای ایجاد یک بسته بندی مناسب موارد بسیار مهمی می بایستی لحاظ گردد و مهم ترین آنها عبارتند از :
۱- شناخت کافی از جنس و شرایط صحیح مورد نیازنگهداری مظروف و دانستن عوامل موثر در فساد یا تخریب ان.
۲- اطلاع کافی از نحوه ء حمل ونقل محصول و طراحی درست بسته بندی متناسب با شرایط ارسال آن تا رسیدن به دست مصرف کننده
۳- طراحی درست وساده و شکیل متناسب با مظروف و اطلاع رسانی درست از محتویات و شرایط مربوط به مظروف توسط طرح چاپی روی آن و استفاده از اطلاعات صحیح در خصوص مظروف به جای موارد غیر ضروری در طرح چاپی
۴- درج مشخصات شرکت ارائه کننده خدمات بسته بندی در جهت ایجاد رقابت سالم در بین این شرکتها .
۵- آسان باز شدن بسته بندی در موقع مصرف به صورتی که مظروف در این مرحله آسیب نبیند و به راحتی قابل استفاده باشد.
عوامل موثر بر بسته بندی
۱- الزامات :
کیفیت مناسب
سازگاری بسته با محصول
الزامات شرایط محیطی (خصوصا از لحاظ ایمنی )
۲- محافظت ونگهداری در برابر:
آسیب های مکانیکی
در طول توزیع
درطول انبارش
۳- آسیب های شیمیایی :
اکسیداسیون
فراریت
فاسد شدن
اثر متقابل بسته و محصول
آسیب های محیطی
میکروبی /حشرات /حیوانات آلوده
صنعت بسته بندی
